-
GRI 3-3,
-
GRI 201-2,
-
E-P3
Ryzyka przejścia (zwane również ryzykami transformacyjnymi) wynikają z przestawienia się na gospodarkę niskoemisyjną. Można je podzielić na następujące typy:
- ryzyko prawne i regulacyjne – wzrost wymogów i obostrzeń prawnych dotyczących aspektów klimatycznych,
- ryzyko technologiczne – wyłączenia i zastępowanie aktywów konwencjonalnych aktywami innowacyjnymi,
- ryzyko rynkowe – duża zmienność i nieprzewidywalność rynkowych cen energii,
- ryzyko utraty wizerunku (reputacji) – piętnowanie firm energetycznych wskutek postrzegania sektora energetycznego jako emisyjnego.
Główne czynniki ryzyk przejścia związanych ze zmianą klimatu obejmują:
- zaostrzenie wymogów prawnych dotyczących aspektów klimatycznych,
- zmiany popytu na produkty i usługi dostarczane przez spółki Grupy Enea oraz związanych z tym oczekiwań Klientów m.in. na skutek rozwoju prosumentów czy wsparcia dla termoizolacji i budowy rozproszonych źródeł ciepła,
- dużą zmienność i nieprzewidywalność rynkowych cen energii,
- brak możliwości pozyskania kapitału na finansowanie działalności opartych na paliwach nieodnawialnych,
- konieczność restrukturyzacji lub przebranżowienia wynikająca ze zmiany profilu działalności,
- wyłączenia i zastępowanie aktywów działających głównie w oparciu o paliwa kopalne,
- inne: regulacyjne, finansowe, społeczne, technologiczne itp.
Ryzyka fizyczne wynikają ze zmieniającego się klimatu. W tym obszarze wyróżniamy następujące rodzaje ryzyk:
- ryzyko ostre wynikające z ekstremalnych zjawisk pogodowych, wśród których wymienia się:
- coraz częściej występujące ekstremalne temperatury niespotykane dotychczas w danych regionach,
- wzrost częstotliwości i intensywności występowania silnych i porywistych wiatrów,
- ryzyko chroniczne wynikające z długookresowych zmian klimatu, wśród których wymienia się:
- częstsze występowanie temperatur oscylujących wokół 0° Celsjusza zimą,
- występowanie zim łagodniejszych pod względem opadów śniegu,
- większa intensywność nawałnic, mogąca powodować powodzie o każdej porze roku,
- opady o nierównomiernym charakterze, skutkujące dłuższymi okresami bezopadowymi, przerywanymi nawałnicami,
- częstsze występowanie susz oraz związane z tym ograniczenia w dostępie do wody, a także zwiększone ryzyko pożarów,
- nasilenie się procesów ewaporacji, czyli samoczynnego i nieregularnego parowania wody z powierzchni zbiorników wodnych i wód płynących, gleby oraz zwilżonej powierzchni przedmiotów martwych, zachodzący głównie pod wpływem promieniowania słonecznego
- postępujące zmiany składu gatunkowego drzewostanów oraz osłabienie ich kondycji,
- ubożejąca bioróżnorodność,
- wzrost poziomu wód morskich, podtopienia obszarów przybrzeżnych,
- problemy społeczne, związane ze skokowym wzrostem ruchów migracyjnych ludności z terenów dotkniętych ekstremalnymi zmianami klimatu,
- problemy społeczne związane z kondycją zdrowotną populacji kraju (choroby klimatozależne).
W 2023 r. Grupa Kapitałowa identyfikowała, oceniała i monitorowała ryzyka korporacyjne posiadające aspekt klimatyczny według założeń ERM.
Zarządzanie ryzykiem związanym z klimatem
Opis nadzoru Zarządu i Rady Nadzorczej nad ryzykami i szansami związanymi ze zmianami klimatu oraz opis roli Zarządu i Rady Nadzorczej w identyfikacji, ocenie i zarządzaniu ryzykami i szansami związanymi ze zmianami klimatu
Zasady dotyczące zaangażowania Zarządu i Kierownictwa, w szczególności dotyczące ich obowiązków w odniesieniu do zmiany klimatu, pozwalają zainteresowanym stronom na analizę poziomu świadomości organizacji na temat kwestii związanych z klimatem. Zarząd Enea SA wyznacza oraz akceptuje cele i priorytety „Polityki klimatycznej Grupy Kapitałowej ENEA”. Zarządy spółek Grupy Kapitałowej Enea odpowiadają za prowadzenie i organizację podległych procesów zgodnie z celami i priorytetami zawartymi w „Polityce klimatycznej Grupy Kapitałowej ENEA” oraz za zapewnienie terminowego, rzetelnego i kompletnego przekazywania informacji o działalności związanej z klimatem. Za wdrożenie oraz aktualizację Polityki odpowiada Dyrektor Departamentu Zarządzania Strategią i Rozwojem Grupy Kapitałowej.
Opis ryzyk i szans związanych ze zmianami klimatu, które organizacja zidentyfikowała w krótkim, średnim i długim horyzoncie czasu
Jako Grupa analizujemy ryzyko związane z wpływem zmiany klimatu na przedsiębiorstwo (ryzyko związane z przejściem i ryzyko fizyczne) oraz oba te rodzaje ryzyka są powiązane i w jaki sposób.
Ryzyko związane z klimatem formułowane jest jako przyszłe zdarzenie niepewne związane z wpływem zmiany klimatu na przedsiębiorstwo, którego rezultaty mogą mieć negatywny wpływ na przedsiębiorstwo. Nasza Grupa uwzględnia perspektywę czasową: krótko- (do 2025 r.), średnio- (do 2030 r.) i długoterminową (do 2050 r.). Ryzyko związane z klimatem uwzględnia cały łańcuch wartości.
W roku 2023 zidentyfikowaliśmy, oceniliśmy i monitorowaliśmy ryzyka korporacyjne posiadające aspekt klimatyczny według założeń ERM.
Szanse wynikające ze zmian klimatu
Ryzyka związane z klimatem mogą zostać przekształcone w nowe możliwości przyczyniające się do zaoferowania nowych produktów czy usług łagodzących zmiany klimatu lub pozwalających przystosować się do nich.
Szanse związane z klimatem formułowane są jako możliwości związane z wpływem zmiany klimatu na przedsiębiorstwo, które mogą mieć pozytywny wpływ na przedsiębiorstwo. Przystosowanie się do zmiany klimatu rozumiane jest jako przewidywanie skutków zmiany klimatu oraz podejmowanie odpowiednich działań w celu przeciwdziałania lub ograniczenia szkód, jakie mogą one powodować. Łagodzenie zmiany klimatu odnosi się natomiast do wysiłków na rzecz ograniczenia lub zapobiegania emisjom gazów cieplarnianych.
Jako Grupa systematycznie identyfikujemy i oceniamy szanse związane z klimatem w perspektywie krótko- (do 2025 r.), średnio- (do 2030 r.) i długoterminowej (do 2050 r.).
Spośród szerokiego katalogu możliwości wynikających ze zmian klimatycznych, identyfikujemy szanse wynikające z następujących źródeł:
- efektywność wykorzystania zasobów (oszczędność środków),
- zmniejszenie strat przesyłowych,
- wykorzystanie źródeł energii o niższej emisji,
- rozwój i / lub ekspansja nowych produktów i usług o niskiej emisji,
- dostęp do nowych rynków i technologii,
- dywersyfikacja źródeł dostaw (bezpieczeństwo dostaw).
W 2023 roku przejęliśmy dokument „Polityki klimatycznej Grupy Kapitałowej ENEA”. Polityka jest odpowiedzią na wyzwania związane z transformacją sektora elektroenergetycznego z uwzględnieniem zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w kontekście działań podejmowanych przez Grupę Enea ograniczających globalne ocieplenie oraz działań w zakresie adaptacji do zachodzących zmian klimatycznych.
Jako dokument komplementarny wobec Strategii, Polityka ma za zadanie określenie ambicji Grupy Enea w zakresie ograniczenia wpływu na klimat oraz wskazanie sposobu zarządzania w zakresie adaptacji do istniejących i prognozowanych zmian klimatu. Realizacja Polityki pozwoli również na wypełnienie założeń polityki klimatyczno-energetycznej UE i osiągnięcie celów wynikających z przyjętych zobowiązań międzynarodowych związanych z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych.
Dostosowanie Strategii Rozwoju Grupy Enea zaplanowaliśmy jako zrównoważoną transformację budującą wzrost wartości Grupy poprzez osiągnięcie neutralności klimatycznej. Działania, które Grupa Enea zamierza stosować w celu jej osiągnięcia:
- Rozwój odnawialnych źródeł energii opartych na nowoczesnych technologiach. Wzrost mocy zainstalowanej w OZE odbywać się będzie poprzez:
- akwizycje,
- rozwój projektów własnych,
- współudziale partnerów biznesowych.
- Kreowanie długoterminowej lojalności Klientów i trwałym relacjom z nimi. Dzięki nowoczesnym technologiom możliwe będzie obniżenie kosztów dotarcia do Klienta, a co za tym idzie podtrzymywanie stałego kontaktu z nim.
- Implementację innowacji i nowych technologii w Grupie Enea. Sprawna realizacja projektów OZE, z zakresu nowych technologii oraz priorytetowe traktowanie takich projektów, umożliwi wypracowanie przewagi konkurencyjnej w zakresie wytwarzania.
W początkowej fazie drogi do neutralności klimatycznej, dla zachowania bezpieczeństwa energetycznego, zamierzamy wykorzystywać biomasę oraz gaz, jako niskoemisyjne paliwo przejściowe. Inwestycje w tym zakresie ograniczać się będą do odtworzenia części mocy wytwórczych. Rozwijające się OZE będą stabilizowane przez niskoemisyjne źródła konwencjonalne.
Zmiany klimatu, jak również transformacja energetyczna, mająca na celu spowolnienie tych zmian, mogą stwarzać nowe możliwości, ale i zagrożenia dla działalności Grupy Enea. Dlatego nasza Grupa stale analizuje możliwe scenariusze klimatyczne, w tym również te, które są zgodne z Porozumieniem paryskim i zakładają ograniczenie globalnego wzrostu temperatur do mniej niż 2°C, a docelowo do 1,5°C względem epoki przedprzemysłowej. Przeprowadziliśmy analizę scenariuszową, dzięki której poznaliśmy czynniki mogące wpłynąć na wartość Grupy Enea i jej możliwości biznesowe.
Klimatyczna analiza scenariuszowa, przeprowadzona przez Grupę w 2023 roku, objęła trzy horyzonty czasowe i dwa scenariusze klimatyczne:
- krótkoterminowy – rok 2025,
- średnioterminowy – rok 2030 w dwóch scenariuszach klimatycznych: poniżej 2°C oraz 4°C,
- długoterminowy – rok 2050 w dwóch scenariuszach klimatycznych: poniżej 2°C oraz 4°C.
Grupa Enea jako działania umożliwiające adaptację do zmian klimatu poprzez mitygację ryzyk związanych z klimatem, identyfikuje m.in.:
- adaptowanie majątku i działalności biznesowej, a także przyjmowanie odpowiednich kierunków rozwoju Grupy Enea do zmieniających się zjawisk klimatycznych,
- oferowanie Klientom produktów i/lub usług przyczyniających się do adaptacji do zmian klimatu,
- kreowanie wzrostu przychodów ze sprzedaży produktów i usług proekologicznych,
- uwzględnianie aspektów klimatycznych (w tym ryzyk i szans związanych z klimatem) w ocenie nowych inwestycji,
- aktywny udział w działaniach zmierzających do przejścia na gospodarkę obiegu zamkniętego, która będzie odporna na zmiany klimatu,
- współpraca z partnerami biznesowymi i społecznymi w celu wspierania działań na rzecz adaptacji do zmian klimatycznych oraz poprawy efektywności wykorzystania energii.
Zarządzanie ryzykiem
Grupa Enea systematycznie identyfikuje ryzyka korporacyjne w tym niefinansowe, związane z jej działalnością i odpowiednio nimi zarządza, zapewniając odpowiednie przygotowanie organizacji na potencjalne skutki ich materializacji.
Cykliczna ocena ryzyk korporacyjnych realizowana jest zgodnie z wymaganiami „Metodyki Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym w Grupie ENEA” przez właścicieli ryzyk. Polega ona na aktualizowaniu oceny prawdopodobieństwa materializacji ryzyka oraz potencjalnych skutków w perspektywie finansowej, reputacyjnej, wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo oraz wpływu na środowisko naturalne. Szacowanie prawdopodobieństwa materializacji oraz ocena możliwych skutków pozwalają podzielić ryzyka na krytyczne, kluczowe, średnie i niskie. Właściciele ryzyk określają działania mitygujące, mające na celu ograniczenie prawdopodobieństwa wystąpienia oraz skutków materializacji ryzyk oraz plany reakcji na wypadek materializacji ryzyka.
Wszystkie zidentyfikowane i ocenione ryzyka dotyczące działalności danej spółki Grupy tworzą tzw. Rejestr Ryzyk. Członkowie zarządów spółek są informowani o nowych i zarchiwizowanych ryzykach, istotnych zmianach w ryzykach oraz ewentualnych zdarzeniach operacyjnych dotyczących zidentyfikowanych ryzyk. Ponadto zarządy spółek oraz Zarząd Enea SA otrzymują cykliczne raporty o statusach ryzyk korporacyjnych.
Kluczowym organem w procesie zarządzania ryzykiem w Grupie Enea jest Komitet Ryzyka. Komitet jest stałym wewnętrznym zespołem Grupy, powołanym w celu wspierania Zarządu Enea SA w zakresie:
- zarządzania ryzykami korporacyjnymi w Grupie Enea,
- zarządzania ciągłością działania w Grupie Enea,
- zarządzania obszarem Compliance w Grupie Enea,
- zarządzania polityką ubezpieczeniową w Grupie Enea.
Zgodnie z przyjętą w 2023 roku „Polityką klimatyczną Grupy Kapitałowej ENEA” szczególna uwaga zostanie poświęcona ryzykom związanym ze zmianami klimatu. W związku z tym, ryzyka te będą w przyszłości identyfikowane w ramach dedykowanego procesu. Ryzyka te będą podlegać bieżącemu i cyklicznemu monitorowaniu oraz raportowaniu na potrzeby Grupy Enea. Dla rozpoznanych ryzyk związanych z klimatem planowane będą również działania mitygujące.
W ramach tego procesu jednostki organizacyjne spółek Grupy Kapitałowej Enea będą cyklicznie identyfikować i raportować ryzyka związane z klimatem do Referatu Transformacji Klimatycznej w Enea SA. Komórka ta będzie koordynować i wspierać wypracowanie działań, które spółki Grupy Enea powinny podjąć w związku z oddziaływaniem na klimat lub w związku z bezpośrednim wpływem klimatu na majątek Grupy Enea.
Za zarządzanie, monitorowanie, priorytetyzowanie i określenie działań mitygujących dla zidentyfikowanych ryzyk związanych z klimatem odpowiedzialni będą ich właściciele.
Ryzyka związane z klimatem były dotąd wybierane spośród ryzyk korporacyjnych, które są identyfikowane, priorytetyzowane i cyklicznie oceniane przez swoich właścicieli w ramach procesu zarządzania ryzykiem korporacyjnym, zgodnie z założeniami „Polityki Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym w Grupie ENEA” oraz „Metodyki Zarządzania Ryzykiem Korporacyjnym w Grupie ENEA”. Ryzyka te, tak jak pozostałe rodzaje ryzyk korporacyjnych, podlegają bieżącemu i cyklicznemu monitorowaniu oraz raportowaniu na potrzeby spółki dominującej i Grupy Enea.
Od czasu przyjęcia „Polityki klimatycznej Grupy Kapitałowej ENEA” ryzyka związane z klimatem identyfikowane będą w ramach dedykowanego procesu w metodyce stanowiącej oddzielny akt wewnętrzny. Ryzyka te będą zarządzane, priorytetyzowane i cyklicznie oceniane przez swoich właścicieli w ramach procesu zarządzania ryzykiem związanym z klimatem.
Wskaźniki i cele
Grupa ustaliła wskaźniki, których wartości odnoszą się do zmian klimatu m. in:
- emisje gazów cieplarnianych, Zakresy 1, 2, 3 (rozdział 3 tabela: Emisje gazów cieplarnianych w GK Enea w 2023 r.)
- zużycie energii elektrycznej (rozdział 3 tabela: Zużycie energii elektrycznej przez GK Enea w 2023 r.)
- intensywność emisji gazów cieplarnianych (rozdział 3 tabela: Intensywność emisji gazów cieplarnianych
z jednostek wytwórczych Grupy Enea) - założenia dotyczące inwestycji w nowe moce OZE – jako szacowane nakłady inwestycyjne (rozdział 4 Innowacje i wkład w polską gospodarkę).
Ponadto ustalone wartości w zakresie efektywności energetycznej rozumiane są jako narzędzie wspierające osiąganie docelowych wartości redukcji emisji przez organizację. Ustalamy również wskaźniki i docelowe wartości stosowane do oceny potencjalnego wpływu zmiany klimatu na organizację oraz szanse wynikające ze zmiany klimatu. Rozwijamy też system monitorowania i sprawozdawczości, który śledzi nasze postępy w osiąganiu celów wynikających z międzynarodowych zobowiązań związanych z klimatem.
Grupa Enea zmierza do minimalizacji emisji dwutlenku węgla w całym łańcuchu wartości, aż do osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r. Te ambicje odpowiadają celom klimatycznym Unii Europejskiej oraz oczekiwaniom społecznym. Najważniejsze kierunki działań na rzecz neutralności klimatycznej Grupy Enea oraz w zakresie zmniejszania ryzyk klimatycznych to, poza odchodzeniem od spalania paliw kopalnych, rozwój odnawialnych źródeł energii oraz zwiększanie efektywności energetycznej.
„Polityka klimatyczna Grupy Kapitałowej ENEA” opiera się na założeniach Porozumienia paryskiego, które stanowi, iż gospodarka UE stanie się jako pierwsza neutralna klimatycznie do 2050 r., co umożliwi realizację celu, jakim jest ograniczenie wzrostu średniej globalnej temperatury tak, by wyniósł on nie więcej niż 1,5°C względem poziomu z czasów przedprzemysłowych. Działania Grupy zmierzające do realizacji tych celów mają na celu mitygację ryzyk związanych z klimatem: przejścia i fizycznych.
Ujawnienie emisji gazów cieplarnianych za 2023 rok znajduje się w rozdziale 3 niniejszego Raportu, w tabeli: Emisje gazów cieplarnianych w GK Enea w 2023 r.
Grupa określa krótko- i długoterminowe cele związane z klimatem oraz poddaje je weryfikacji co najmniej raz na 5 lat. Należą do nich:
- Osiągnięcie neutralności klimatycznej od 2050 r. (w ujęciu emisji gazów cieplarnianych w zakresach 1 i 2)
- Redukcja emisji gazów cieplarnianych do 2050 r.:
- 2025 – 192 kg CO2/MWh,
- 2030 – 254 kg CO2/MWh,
- 2040 – 201 kg CO2/MWh.
- Wzrost mocy zainstalowanych w OZE w Grupie Enea:
- 2025 – 920 MW,
- 2030 – 1 510 MW,
- 2040 – 3 580 MW.
- Cele w zakresie inwestycji w nowe moce OZE:
W perspektywie lat 2023 – 2042 planowane nakłady inwestycyjne na Odnawialne Źródła Energii są szacowane na 13,8 mld zł. Struktura nakładów kapitałowych przeznaczonych na nowe moce pochodzące z odnawialnych źródeł energii rozkłada się następująco1):
-
- Offshore 19%,
- Onshore 21%,
- Fotowoltaika 36%,
- Biogazowanie 7%,
- Magazyny energii 16%.
1) Ok. 0.03% w strukturze nakładów na źródła odnawialne będzie przeznaczone na elektrownie wodne; w wyniku zaokrągleń suma udziałów nakładów na poszczególne technologie może różnić się od 100%